|
|
Faightear inscríbhinní Ogham i bhformhór contaetha in Éirinn, ach tá an chuid is mó díobh le fáil san iardheisceart, i gcontaetha Chiarraí, Chorcaí agus Phort Láirge. Tá timpeall 1/3 díobh i gCiarraí as féin agus tá an comhchruinniú is airde le fáil i mbarúntacht Chorca Dhuibhne ar leithinis an Daingin, áit a bhfuil timpeall 60 cloch Ogham. Taobh amuigh d’Éirinn, tá clocha Ogham le fáil i gceantair ina lonnaigh na hÉireannaigh, ar nós an Bhreatain Bhig, Manainn, Devon, Corn na Breataine, agus Albain, cé go léir go bhfuil an chuid is mó de ogham na hAlban i bPiochtach nó Sean Ioruis. Thabharfadh dáileadh na n-inscríbhinní Ogham le fios gur thosaigh an cleachtas in iardheisceart na hÉireann. Anuas air sin, de bhrí go bhfaightear go leor de na hinscríbhinní is deireanaí anseo, síltear gurbh pointe fócasach a bhí ann d'Ogham chuig deireadh an traidisiúin. Tá éagsúlacht suntasach i mbail fhisiceach na n-inscríbhinní Ogham. Tá go leor clocha nach féidir ach cuid den inscríbhinn a léamh orthu. Go minic, tharla sé seo de bharr suíomh na hinscríbhinne ar imeall leochaileach na cloiche agus athúsáid na gclocha Ogham in uaimheanna talún nó i dtógáil eile. Go deimhin, is minic a aimsítear clocha Ogham athúsáidte, in uaimheanna talún den chuid is mó (os cionn 40% den iomlán in Éirinn), rud atá an-choitianta i gcontae Chorcaí. Faightear os cionn 40% de chlocha Ogham ag nó in aice le suíomhanna eaglasta, cé go mbíonn sé deacair a dhéanamh amach go minic arbh é sin an suíomh bunaidh.
|
