fu – -Translation – Keybot Dictionary

Spacer TTN Translation Network TTN TTN Login Deutsch Français Spacer Help
Source Languages Target Languages
Keybot 24 Results  www.lebendige-traditionen.ch
  Anna Göldi - Tradizioni...  
Dove, il 13 giugno 1782, Anna Göldi fu giustiziata, oggi c'è un macello © Heinrich Speich, 2011
An abattoir is one of the buildings that now stands where Anna Göldi left this world on 13 June 1782 © Heinrich Speich, 2011
Un abattoir se dresse aujourd’hui là où Anna Göldi a laissé la vie le 13 juin 1782 © Heinrich Speich, 2011
Wo Anna Göldi am 13. Juni 1782 ihr Leben gelassen hat, steht heute mitunter ein Schlachthaus © Heinrich Speich, 2011
Nua che Anna Göldi ha laschà sia vita ils 13 da zercladur 1782, stat ozendi tranter auter ina chasa da maz © Heinrich Speich, 2011
  Uhrencup - Tradizioni v...  
Nel 2007 ci fu, tra l’altro, l’incontro tra lo Young Boys e il Celtic Glasgow © Uhrencup, 2007
The 2007 tournament featured a match between BSC Young Boys and Celtic FC from Glasgow © Uhrencup, 2007
En 2007, une rencontre opposa le BSC Young Boys au Celtic Glasgow © Uhrencup, 2007
2007 spielten unter anderem der BSC Young Boys gegen Celtic Glasgow © Uhrencup, 2007
L'onn 2007 ha il BSC Young Boys giugà tranter auter cunter Celtic Glasgow © Uhrencup, 2007
  Ginevra - Tradizioni vi...  
Vi sono tuttavia anche tradizioni che nulla devono a questi grandi personaggi: è sufficiente per esempio allontanarsi un poco dalla «Cité» stessa per scoprire il «Feuillu», una festa popolare che fu vietata da Calvino e che sopravvisse tuttavia tanto più vivace nei Comuni, sovente cattolici, annessi al Cantone di Ginevra solo nel 1816.
Il existe pourtant des traditions qui ne doivent rien à ces grands esprits : il suffit par exemple de s’éloigner un peu de la « Cité » elle-même pour découvrir le Feuillu, une fête populaire qui fut interdite par Calvin et demeura dès lors plus vivace dans les communes, très souvent catholiques, qui furent rattachées au canton de Genève en 1816 seulement… De même l’Escalade, qui commémore une victoire arrachée en 1602 au Duc de Savoie, doit en vérité bien plus à l’esprit frondeur et à la présence d’esprit des genevois qu’à n’importe quel grand philosophe !
Es gibt aber auch Traditionen, die nicht mit diesen Geistesgrössen im Zusammenhang stehen; ausserhalb der Cité entdeckt man beispielsweise Le Feuillu, ein von Calvin seinerzeit verbotenes Volksfest, das in den oft katholischen, erst seit 1816 dem Kanton Genf zugehörigen Gemeinden lebendig geblieben ist. Auch die Escalade, die des Sieges über den Herzog von Savoyen im Jahre 1602 gedenkt, ist in Tat und Wahrheit eher der aufrührerischen Gesinnung und der Geistesgegenwart der Genfer und Genferinnen als irgendeinem grossen Philosophen zu verdanken.
I dat dentant er tradiziuns che n'han betg in connex cun questas grondas persunalitads: ordaifer la «Cité» scuvran ins per exempel «Le Feuillu», ina festa populara che Calvin aveva scumandà da ses temp, ma ch'è restada viva en ils vitgs savens catolics, ch’èn entrads en il chantun Genevra pir l'onn 1816. Er la «Escalade» che commemorescha la victoria sur il duca da Savoia l'onn 1602, dat en vardad plitost perditga da las ideas revoluziunarias e da la prontezza da spiert dals Genevrins che dal pensar d'in grond filosof.
  Turgovia - Tradizioni v...  
L'ultima processione risale al «Seegfrörni» del 1963, quando il busto dell'apostolo Giovanni fu trasportato da Hagnau nella chiesa parrocchiale dell'antico convento benedettino di Münsterlingen, dove tuttora si trova, in attesa di far ritorno sull'altra sponda in occasione della prossima gelata.
La procession sur la glace du lac de Constance, de Münsterlingen à Hagnau, est une manifestation traditionnelle extrêmement rare. A chaque « Seegfrörni » [lac gelé], un buste en bois de l’évangeliste Jean est transporté sur la glace ; au prochain « Seegfrörni », on lui fait faire le trajet inverse. Le buste se trouve dans l’église paroissiale de l’ancien couvent des bénédictins à Müsterlingen depuis le dernier « Seegfrörni » en 1963, et attend de rentrer à Hagnau.
Ein äusserst seltener, traditioneller Anlass im Winter ist die Eisprozession über den Bodensee von Münsterlingen nach Hagnau. Bei jeder Seegfrörni wird eine Holzbüste des Evangelisten Johannes über das Eis getragen und bei der nächsten Seegfrörni wieder zurück. Seit der letzten Seegfrörni 1963 steht die Büste nun in der Pfarrkirche des ehemaligen Benediktinerklosters in Münsterlingen und wartet auf ihre Rückkehr nach Hagnau.
In usit tradiziunal da l'enviern, daventà fitg rar, è la processiun da glatsch sur il Lai da Constanza da Münsterlingen a Hagnau. Mintga giada, sch'il lai è schelà, pia sch'i dat ina uschenumnada «Seegfrörni», vegn in bist da lain da l'evangelist Johannes purtà sur il glatsch, e tar la proxima «Seegfrörni» vegn el puspè purtà enavos. Dapi l'ultima schelada dal lai l'onn 1963 stat il bist ussa en la baselgia parochiala da l'anteriura claustra benedictina a Münsterlingen e spetga da pudair turnar a Hagnau.
  Pellegrinaggio a Marias...  
Fatta salva un'interruzione dovuta alla Rivoluzione francese, è dal 1636 che i monaci benedettini del convento di Beinwil (SO) si occupano dei pellegrinaggi e della cura delle anime dei fedeli. Nel 1648 la sede del convento fu spostata a Mariastein, dove fu chiuso nel 1874 durante il «Kulturkampf».
Aside from a hiatus during the period of the revolution, the Benedictine monks from the Beinwil monastery in the canton of Solothurn have been providing pastoral care for pilgrims since 1636. In 1648, the monks relocated their monastery to Mariastein, where it was finally closed in 1874 during the Kulturkampf (a period of conflict between the state and the Catholic Church). People continued to make the pilgrimage, however, and were still looked after by the Benedictines. The abbey and its community went into exile in France and later Austria, from where they were expelled in 1941. They were granted asylum in the old monastery, which was officially re-established by the government in 1970/71.
Hormis une interruption due à la Révolution, les bénédictins du couvent de Beinwil (Soleure) s’occupent du pèlerinage et de la cure des âmes depuis 1636. Ils installèrent leur couvent à Mariastein en 1638. Celui-ci fut fermé en 1874 pendant le Kulturkampf, mais le pèlerinage subsista sous la garde des bénédictins. L’abbé et la communauté s’exilèrent en France, puis plus tard en Autriche d’où ils furent expulsés en 1941. Ils purent retourner dans leur ancien couvent, mais sous le régime du droit d’asile. Le couvent retrouva son statut de communauté indépendante en 1970/71.
Mit einem Unterbruch während der Revolutionszeit besorgen seit 1636 die Benediktiner des Klosters Beinwil (Solothurn) die Wallfahrtsseelsorge. Sie verlegten ihr Kloster 1648 nach Mariastein. Dieses wurde 1874 während des Kulturkampfs aufgehoben. Die Wallfahrt blieb jedoch bestehen und wurde weiter von den Benediktinern betreut. Abt und Gemeinschaft gingen ins Exil nach Frankreich und später nach Österreich, wo sie 1941 ausgewiesen wurden. Sie durften asylrechtlich ins alte Kloster zurückkehren, welches 1970/71 staatsrechtlich wieder hergestellt wurde.
Cun ina interrupziun durant il temp da revoluziun procuran ils Benedictins da la claustra Beinwil (Soloturn) dapi l'onn 1636 per la pastoraziun da pelegrinadi. Els han dischlocà lur claustra l'onn 1648 a Mariastein. Quella è vegnida secularisada l'onn 1874 durant il cumbat cultural. Il pelegrinadi è però sa mantegnì ed è vegnì tgirà vinavant dals Benedictins. L'avat e la cuminanza èn ids en l'exil en Frantscha e pli tard en Austria, nua ch'els èn vegnids spedids l'onn 1941. Sut il dretg d'asil han els dastgà turnar en la claustra veglia ch'è vegnida reconstituida tenor il dretg public l'onn 1970/71.
  Glarona - Tradizioni vi...  
Nel 2008, dando seguito alla convinzione già da tempo radicata nella coscienza collettiva dei glaronesi che la sentenza di condanna pronunciata nel 1782 fu un’ingiustizia, il Governo cantonale ha ufficialmente riabilitato Anna Göldi dall’accusa di avvelenamento e il Parlamento ha addirittura deciso che in futuro quella sentenza dovrà essere considerata un «omicidio giudiziario».
Anna Göldi a été réhabilitée en 2008 par le Conseil d’Etat du canton de Glaris et lavée de l’accusation d’ « empoisonnement ». Le gouvernement n’a fait qu’entériner ce que les Glaronnais savaient depuis longtemps : le jugement de 1782 était injuste. On est même allé plus loin : le Grand Conseil a décidé que le jugement de 1782 serait désormais qualifié d‘ « assassinat légal ». Glaris est conscient de sa responsabilité. Le fonds cantonal de la loterie et une fondation ont assumé une grande partie du financement de la pièce « Annas Carnifex » montée à Mollis à l’occasion du 225e anniversaire de l’exécution d’Anna Göldi.
2008 wurde Anna Göldi vom Regierungrat des Kantons Glarus rehabilitiert und vom Vorwurf der «Vergiftung» freigesprochen. Damit vollzog die Regierung nur, was sich im Bewusstsein der Glarner schon längst festgesetzt hatte: dass das Urteil von 1782 Unrecht war. Man ging sogar noch weiter: Der Landrat beschloss, dass das Urteil von 1782 zukünftig als «Justizmord» bezeichnet werden solle. Die Kanton Glarus ist sich seiner Verwantwortung bewusst. Als zum 225. Todestag der Anna Göldi das Schauspiel «Annas Carnifex» in Mollis aufgeführt wurde, übernahmen der Kantonale Lotteriefonds und eine Stiftung einen grossen Teil der Finanzierung.
L'onn 2008 è Anna Göldi vegnida reabilitada dal cussegl guvernativ dal chantun Glaruna e deliberada da la renfatscha da la «tissientada». Cun quai ha la regenza mo fatg il pass che la populaziun glarunaisa aveva fatg gia daditg en sia conscienza: da declerar sco malgista la sentenzia da l'onn 1782. La regenza è ida anc pli lunsch: Il cussegl grond ha decidì che la sentenzia da l'onn 1782 duai vegnir titulada dad ussa envi sco «omicidi giudizial». Il chantun Glaruna è conscient da sia responsabladad. Cur ch'il teater «Annas Carnifex» è vegnì dà a Mollis a chaschun dal 225avel di da la mort dad Anna Göldi, han il fond chantunal da lottaria ed ina fundaziun surpiglià ina gronda part da la finanziaziun.
  Pellegrinaggio a Marias...  
Fatta salva un'interruzione dovuta alla Rivoluzione francese, è dal 1636 che i monaci benedettini del convento di Beinwil (SO) si occupano dei pellegrinaggi e della cura delle anime dei fedeli. Nel 1648 la sede del convento fu spostata a Mariastein, dove fu chiuso nel 1874 durante il «Kulturkampf».
Aside from a hiatus during the period of the revolution, the Benedictine monks from the Beinwil monastery in the canton of Solothurn have been providing pastoral care for pilgrims since 1636. In 1648, the monks relocated their monastery to Mariastein, where it was finally closed in 1874 during the Kulturkampf (a period of conflict between the state and the Catholic Church). People continued to make the pilgrimage, however, and were still looked after by the Benedictines. The abbey and its community went into exile in France and later Austria, from where they were expelled in 1941. They were granted asylum in the old monastery, which was officially re-established by the government in 1970/71.
Hormis une interruption due à la Révolution, les bénédictins du couvent de Beinwil (Soleure) s’occupent du pèlerinage et de la cure des âmes depuis 1636. Ils installèrent leur couvent à Mariastein en 1638. Celui-ci fut fermé en 1874 pendant le Kulturkampf, mais le pèlerinage subsista sous la garde des bénédictins. L’abbé et la communauté s’exilèrent en France, puis plus tard en Autriche d’où ils furent expulsés en 1941. Ils purent retourner dans leur ancien couvent, mais sous le régime du droit d’asile. Le couvent retrouva son statut de communauté indépendante en 1970/71.
Mit einem Unterbruch während der Revolutionszeit besorgen seit 1636 die Benediktiner des Klosters Beinwil (Solothurn) die Wallfahrtsseelsorge. Sie verlegten ihr Kloster 1648 nach Mariastein. Dieses wurde 1874 während des Kulturkampfs aufgehoben. Die Wallfahrt blieb jedoch bestehen und wurde weiter von den Benediktinern betreut. Abt und Gemeinschaft gingen ins Exil nach Frankreich und später nach Österreich, wo sie 1941 ausgewiesen wurden. Sie durften asylrechtlich ins alte Kloster zurückkehren, welches 1970/71 staatsrechtlich wieder hergestellt wurde.
Cun ina interrupziun durant il temp da revoluziun procuran ils Benedictins da la claustra Beinwil (Soloturn) dapi l'onn 1636 per la pastoraziun da pelegrinadi. Els han dischlocà lur claustra l'onn 1648 a Mariastein. Quella è vegnida secularisada l'onn 1874 durant il cumbat cultural. Il pelegrinadi è però sa mantegnì ed è vegnì tgirà vinavant dals Benedictins. L'avat e la cuminanza èn ids en l'exil en Frantscha e pli tard en Austria, nua ch'els èn vegnids spedids l'onn 1941. Sut il dretg d'asil han els dastgà turnar en la claustra veglia ch'è vegnida reconstituida tenor il dretg public l'onn 1970/71.
  Pellegrinaggio a Marias...  
Fatta salva un'interruzione dovuta alla Rivoluzione francese, è dal 1636 che i monaci benedettini del convento di Beinwil (SO) si occupano dei pellegrinaggi e della cura delle anime dei fedeli. Nel 1648 la sede del convento fu spostata a Mariastein, dove fu chiuso nel 1874 durante il «Kulturkampf».
Aside from a hiatus during the period of the revolution, the Benedictine monks from the Beinwil monastery in the canton of Solothurn have been providing pastoral care for pilgrims since 1636. In 1648, the monks relocated their monastery to Mariastein, where it was finally closed in 1874 during the Kulturkampf (a period of conflict between the state and the Catholic Church). People continued to make the pilgrimage, however, and were still looked after by the Benedictines. The abbey and its community went into exile in France and later Austria, from where they were expelled in 1941. They were granted asylum in the old monastery, which was officially re-established by the government in 1970/71.
Hormis une interruption due à la Révolution, les bénédictins du couvent de Beinwil (Soleure) s’occupent du pèlerinage et de la cure des âmes depuis 1636. Ils installèrent leur couvent à Mariastein en 1638. Celui-ci fut fermé en 1874 pendant le Kulturkampf, mais le pèlerinage subsista sous la garde des bénédictins. L’abbé et la communauté s’exilèrent en France, puis plus tard en Autriche d’où ils furent expulsés en 1941. Ils purent retourner dans leur ancien couvent, mais sous le régime du droit d’asile. Le couvent retrouva son statut de communauté indépendante en 1970/71.
Mit einem Unterbruch während der Revolutionszeit besorgen seit 1636 die Benediktiner des Klosters Beinwil (Solothurn) die Wallfahrtsseelsorge. Sie verlegten ihr Kloster 1648 nach Mariastein. Dieses wurde 1874 während des Kulturkampfs aufgehoben. Die Wallfahrt blieb jedoch bestehen und wurde weiter von den Benediktinern betreut. Abt und Gemeinschaft gingen ins Exil nach Frankreich und später nach Österreich, wo sie 1941 ausgewiesen wurden. Sie durften asylrechtlich ins alte Kloster zurückkehren, welches 1970/71 staatsrechtlich wieder hergestellt wurde.
Cun ina interrupziun durant il temp da revoluziun procuran ils Benedictins da la claustra Beinwil (Soloturn) dapi l'onn 1636 per la pastoraziun da pelegrinadi. Els han dischlocà lur claustra l'onn 1648 a Mariastein. Quella è vegnida secularisada l'onn 1874 durant il cumbat cultural. Il pelegrinadi è però sa mantegnì ed è vegnì tgirà vinavant dals Benedictins. L'avat e la cuminanza èn ids en l'exil en Frantscha e pli tard en Austria, nua ch'els èn vegnids spedids l'onn 1941. Sut il dretg d'asil han els dastgà turnar en la claustra veglia ch'è vegnida reconstituida tenor il dretg public l'onn 1970/71.
  Danza popolare nella Sv...  
Dopo la Seconda guerra mondiale, un movimento innovativo partito dalla regione di Basilea ha dato un nuovo stile alle danze popolari tradizionali di tutta la Svizzera. Figura di spicco del movimento fu la basilese Annelis Aenis-Bitterli (1917-1996).
Starting in the Basel region, a renaissance spread through traditional folk dancing after the Second World War which sparked a shift in style across all of Swiss folk dance. The driving force behind the shift was Annelis Aenis-Bitterli (1917-1996) from Basel. Aenis choreographed a large number of new Swiss folk dances, including in particular the 74 dances of the Suite Bâloise, which are still performed by many dance groups across all of Switzerland today and which represent the basis of the Swiss folk dance tradition. Her dances are intentionally theatrical, aiming at making an impact on the audience. Her choreography is characterised by new steps inspired by foreign folk dances and quick changes in moves and holds. A lot of the melodies to which Aenis choreographed her dances come from the collection of Hanny Christen, also from the Basel area.
La tradition de la danse populaire a connu un renouveau après la Deuxième Guerre mondiale. Ce mouvement, parti de la région bâloise, a transformé le style de la danse populaire dans toute la Suisse. La Bâloise Annelis Aenis-Bitterli (1917-1996) en a été la cheville ouvrière. Aenis a chorégraphié un grand nombre de nouvelles danses populaires suisses, dont notamment les 74 danses de la Suite Bâloise, qui sont aujourd’hui encore interprétées par de nombreux groupes dans toute la Suisse et sont une des pièces maîtresses de la danse populaire suisse. La mise en scène de ses chorégraphies est très structurée et vise à frapper le public. Les nombreux nouveaux pas, inspirés de danses populaires étrangères, et le changement rapide de figures et d’atmosphère sont caractéristiques. Beaucoup des mélodies qu’Aenis a utilisées pour ses chorégraphies proviennent de la collection de la Bâloise Hanny Christen.
Die Volkstanztradition erlebte nach dem Zweiten Weltkrieg ausgehend von der Region Basel eine Erneuerungsbewegung, die im ganzen Schweizer Volkstanz einen Stilwandel zur Folge hatte. Treibende Kraft war die Baslerin Annelis Aenis-Bitterli (1917-1996). Aenis choreographierte eine grosse Zahl neuer Schweizer Volkstänze, darunter insbesondere auch die 74 Tänze der Suite Bâloise, welche bis heute von vielen Gruppen in der ganzen Schweiz getanzt wird und als Grundstock der Schweizerischen Volkstanztradition gilt. Ihre Tänze haben einen bewusst inszenierenden Charakter und zielen auf eine Wirkung beim zuschauenden Publikum ab. Für ihre Choreografien sind die vielen neuen Schrittarten, die von zahlreichen ausländischen Volkstanztraditionen inspiriert sind, und der schnelle Wechsel von Figuren und Fassungen charakteristisch. Viele Melodien auf die Aenis ihre Choreografien erstellte, stammen aus der Sammlung der Baselbieterin Hanny Christen.
La tradiziun dal saut popular ha passentà suenter la Segunda guerra mundiala in moviment da renovaziun che ha cumenzà en la regiun da Basilea e che ha gì per consequenza ch'il stil da tut il saut popular svizzer è sa midà. Il motor da quest moviment è stada la Basilaisa Annelis Aenis-Bitterli (1917-1996). Aenis ha choreografà in grond dumber da sauts populars svizzers novs, tranter quels en spezial er ils 74 sauts da la Suite Bâloise che vegn sautada enfin oz da bleras gruppas en tut la Svizra e che vala sco ragisch da la tradiziun dal saut popular svizzer. Ses sauts han in caracter vulidamain inscenà per cuntanscher dapli effect tar las aspectaturas e tar ils aspectaturs. Caracteristics per sias choreografias èn ils blers geners da pass novs ch'èn inspirads da numerusas tradiziuns da sauts populars esters e la midada svelta da figuras e da posturas. Bleras melodias che han servì per sias choreografias, ha Annelis Aenis surpiglià da la collecziun da Hanny Christen da Basilea-Champagna.
  Nuotare nel Reno - Trad...  
Nel Quattrocento, le suore del convento di Klingenthal facevano il bagno nel fiume nelle calde giornate estive, mettendo a dura prova il senso del pudore della popolazione. Nell'Ottocento il nuoto nel Reno aperto fu proibito e fu allora che la « Gesellschaft für das Gute und Gemeinnützige » promosse la costruzione di bagni pubblici.
The astounding popularity of swimming in the Rhine in Basel dates back many centuries. The activity was given a virtuous touch when nuns from the Klingental abbey took advantage of the Rhine on hot summer days in the 15th century. When swimming in open areas of the Rhine was banned in the 19th century, construction of bathing areas was initiated by the "Gesellschaft für das Gute und Gemeinnützige" (a society established for the common good). Their resounding success led to a total of four bathing areas, two of which are still in operation today. In the 1930s the ban on swimming in open areas of the Rhine was lifted, and nowadays the river is used every summer by hundreds of people with their special swimming bags invented in the 19th century. One of the highlights of the summer swimming season is Basel Rhine Swimming, which has been organised by the Basel department of the Swiss Lifesaving Society since 1980 and which attracts more than a thousand participants each year. And there are some Basel residents who enjoy a dip in the Rhine every day, irrespective of the season.
Cela fait plusieurs siècles qu’aller nager dans le Rhin est un des passe-temps favoris des Bâlois. Au 15e siècle, des nonnes du couvent de Klingental heurtaient la morale de la population en se baignant en public aux jours chaud de l’été. Comme au 19e siècle il fut interdit de se baigner dans le Rhin, la « Société pour le bien et l’intérêt général » initia la construction de bains. Les premiers connurent un grand succès et bientôt il y en eu quatre, dont deux sont toujours en activité. Dans les années 1930, la baignade fut de nouveau autorisée. Aujourd’hui, des centaines de personnes se baignent chaque jour d’été, emportant avec eux les sacs étanches inventés au 19e siècle. Un des moments forts de l’été est la « Baignade dans le Rhin » organisée par la section bâloise de la Société suisse de sauvetage depuis 1980. Plus d’un millier de nageurs y participent chaque année. Quelques Bâlois se baignent même tous les jours quelle que soit la saison.
Das Schwimmen im Rhein ist in Basel seit vielen Jahrhunderten äusserst beliebt. Im 15. Jahrhundert waren es Nonnen aus dem Kloster Klingental, die durch öffentliches Baden an heissen Sommertagen die sittlichen Gefühle der Bevölkerung provozierten. Als im 19. Jahrhundert das Schwimmen im offenen Rhein verboten wurde, initiierte die «Gesellschaft für das Gute und Gemeinnützige», Basel, den Bau von Badeanstalten. Wegen grossem Erfolg gab es bald vier Badehäuser, von denen gegenwärtig noch zwei in Betrieb sind. In den 1930er Jahren wurde der Rhein für Schwimmer wieder freigegeben. Heute treiben im Sommer täglich Hunderte «dr Bach ab» und mit ihnen die im 19. Jahrhundert erfundenen Schwimmsäcke. Einer der Höhepunkte der sommerlichen Schwimmsaison ist das Basler Rheinschwimmen, welches seit 1980 von der Basler Sektion der «Schweizerischen Lebensrettungs-Gesellschaft» organisiert wird. Über tausend Personen nehmen jedes Jahr an diesem Anlass teil. Und besonders begeisterte Schwimmerinnen und Schwimmer pflegen den täglichen Schwumm zu jeder Jahreszeit.
Nudar en il Rain è dapi blers tschientaners insatge fitg popular a Basilea. En il 15avel tschientaner faschevan mungias da la claustra Klingental bogn en public ils dis da chalira la stad e provocavan uschia ils sentiments morals da la populaziun. Il 19avel tschientaner è vegnì scumandà il nudar en il Rain avert. La Societad per l'utilitad publica («Gesellschaft für das Gute und Gemeinnützige») ha alura inizià la construcziun da bogns publics. Pervia dal grond success èn vegnids construids en pauc temp 4 bogns, dals quals èn en funcziun actualmain anc 2. Ils onns 1930 è il Rain puspè vegnì avert per nudar. Oz nodan la stad mintga di tschients da persunas en il Rain e cun ellas sa movan ils satgs da nudar ch'èn vegnids inventads il 19avel tschientaner. In dals puncts culminants da la stagiun da nudar da la stad è il nudar en il Rain a Basilea che vegn organisà dapi l'onn 1980 da la secziun da Basilea da la Societad svizra da salvament. Passa 100 persunas sa participeschan mintga onn a questa occurrenza. Intginas abitantas ed intgins abitants da Basilea van er mintga di a nudar en il Rain, e quai da tut temp e da tutt'aura.
  Nuotare nel Reno - Trad...  
Nel Quattrocento, le suore del convento di Klingenthal facevano il bagno nel fiume nelle calde giornate estive, mettendo a dura prova il senso del pudore della popolazione. Nell'Ottocento il nuoto nel Reno aperto fu proibito e fu allora che la « Gesellschaft für das Gute und Gemeinnützige » promosse la costruzione di bagni pubblici.
The astounding popularity of swimming in the Rhine in Basel dates back many centuries. The activity was given a virtuous touch when nuns from the Klingental abbey took advantage of the Rhine on hot summer days in the 15th century. When swimming in open areas of the Rhine was banned in the 19th century, construction of bathing areas was initiated by the "Gesellschaft für das Gute und Gemeinnützige" (a society established for the common good). Their resounding success led to a total of four bathing areas, two of which are still in operation today. In the 1930s the ban on swimming in open areas of the Rhine was lifted, and nowadays the river is used every summer by hundreds of people with their special swimming bags invented in the 19th century. One of the highlights of the summer swimming season is Basel Rhine Swimming, which has been organised by the Basel department of the Swiss Lifesaving Society since 1980 and which attracts more than a thousand participants each year. And there are some Basel residents who enjoy a dip in the Rhine every day, irrespective of the season.
Cela fait plusieurs siècles qu’aller nager dans le Rhin est un des passe-temps favoris des Bâlois. Au 15e siècle, des nonnes du couvent de Klingental heurtaient la morale de la population en se baignant en public aux jours chaud de l’été. Comme au 19e siècle il fut interdit de se baigner dans le Rhin, la « Société pour le bien et l’intérêt général » initia la construction de bains. Les premiers connurent un grand succès et bientôt il y en eu quatre, dont deux sont toujours en activité. Dans les années 1930, la baignade fut de nouveau autorisée. Aujourd’hui, des centaines de personnes se baignent chaque jour d’été, emportant avec eux les sacs étanches inventés au 19e siècle. Un des moments forts de l’été est la « Baignade dans le Rhin » organisée par la section bâloise de la Société suisse de sauvetage depuis 1980. Plus d’un millier de nageurs y participent chaque année. Quelques Bâlois se baignent même tous les jours quelle que soit la saison.
Das Schwimmen im Rhein ist in Basel seit vielen Jahrhunderten äusserst beliebt. Im 15. Jahrhundert waren es Nonnen aus dem Kloster Klingental, die durch öffentliches Baden an heissen Sommertagen die sittlichen Gefühle der Bevölkerung provozierten. Als im 19. Jahrhundert das Schwimmen im offenen Rhein verboten wurde, initiierte die «Gesellschaft für das Gute und Gemeinnützige», Basel, den Bau von Badeanstalten. Wegen grossem Erfolg gab es bald vier Badehäuser, von denen gegenwärtig noch zwei in Betrieb sind. In den 1930er Jahren wurde der Rhein für Schwimmer wieder freigegeben. Heute treiben im Sommer täglich Hunderte «dr Bach ab» und mit ihnen die im 19. Jahrhundert erfundenen Schwimmsäcke. Einer der Höhepunkte der sommerlichen Schwimmsaison ist das Basler Rheinschwimmen, welches seit 1980 von der Basler Sektion der «Schweizerischen Lebensrettungs-Gesellschaft» organisiert wird. Über tausend Personen nehmen jedes Jahr an diesem Anlass teil. Und besonders begeisterte Schwimmerinnen und Schwimmer pflegen den täglichen Schwumm zu jeder Jahreszeit.
Nudar en il Rain è dapi blers tschientaners insatge fitg popular a Basilea. En il 15avel tschientaner faschevan mungias da la claustra Klingental bogn en public ils dis da chalira la stad e provocavan uschia ils sentiments morals da la populaziun. Il 19avel tschientaner è vegnì scumandà il nudar en il Rain avert. La Societad per l'utilitad publica («Gesellschaft für das Gute und Gemeinnützige») ha alura inizià la construcziun da bogns publics. Pervia dal grond success èn vegnids construids en pauc temp 4 bogns, dals quals èn en funcziun actualmain anc 2. Ils onns 1930 è il Rain puspè vegnì avert per nudar. Oz nodan la stad mintga di tschients da persunas en il Rain e cun ellas sa movan ils satgs da nudar ch'èn vegnids inventads il 19avel tschientaner. In dals puncts culminants da la stagiun da nudar da la stad è il nudar en il Rain a Basilea che vegn organisà dapi l'onn 1980 da la secziun da Basilea da la Societad svizra da salvament. Passa 100 persunas sa participeschan mintga onn a questa occurrenza. Intginas abitantas ed intgins abitants da Basilea van er mintga di a nudar en il Rain, e quai da tut temp e da tutt'aura.
  Anna Göldi - Tradizioni...  
Alla fine del Settecento, il Cantone di Glarona conobbe una triste notorietà: nel 1781 vi si celebrò infatti uno degli ultimi processi per stregoneria in Europa. La tragedia si svolse sullo sfondo del declino di alcune famiglie notabili locali, che, con un processo spettacolare, tentarono di recuperare il potere che stava sfuggendo loro di mano.
The Glarus region rose to prominence for the wrong reasons at the end of the eighteenth century when, in 1781, the area became the setting for one of the last witch trials in Europe. The tragedy arose in a time when the power of oligarchic family structures was diminishing. These classes attempted to restore their influence by staging a spectacular court case. A mixture of superstition and the Enlightenment fuelled the case, finding resonance across the popular classes. The events spawned the term "judicial murder", which has since been used for all forms of murder carried out under a government's arbitrary powers. The "Göldi case" struck a chord when it was revived in the novel by Eveline Hasler, published in 1982. The Anna Göldi Museum in Mollis was opened in 2007, dedicated to the life and suffering of the "last witch". The extent to which the injustice remains a part of life in Glarus is demonstrated by Anna Göldi's official rehabilitation in 2008 and by the activities of the Anna Göldi Foundation, which has awarded a human rights prize once every two years since 2009.
A la fin du 18e siècle, Glaris accèda à une triste notoriété : il fut le théâtre en 1781 d'un des derniers procès en sorcellerie d'Europe. La tragédie se déroula sur fond de structures familiales oligarchiques : les familles cherchèrent à rétablir leur influence déclinante par un procès spectaculaire. Leurs arguments, mélange d'éléments relevant de la superstition comme des Lumières, trouvèrent un large écho auprès de la population. Cet événement contribua à former la notion d'« assassinat légal », utilisée depuis pour toutes les formes d'exécution perpétrées au nom de l'arbitraire d'Etat. Le roman d'Eveline Hasler, publié en 1982, fit connaître d'un large public « l'affaire Göldi ». Le Musée Anna-Göldi fut inauguré à Mollis en 2007 ; il est consacré à l'histoire des souffrances de la « dernière sorcière ». La réhabilitation officielle d'Anna Göldi en 2008 ou les activités de la fondation Anna-Göldi, qui décerne tous les deux ans depuis 2009 un prix des droits de l'Homme, montre combien cette sentence injuste est toujours enracinée dans la perception que les Glaronnais ont d'eux-mêmes.
Ende des 18. Jahrhunderts gelangte das Glarnerland zu trauriger Berühmtheit: Es wurde 1781 Schauplatz eines der letzten Hexenprozesse in Europa. Die Tragödie entspann sich auf dem Hintergrund oligarchischer Familienstrukturen, die ihren schwindenden Einfluss durch einen spektakulären Gerichtsfall wiederherzustellen versuchten. Zu Hilfe kamen ihnen ein Gemisch aus Aberglaube und Aufklärung, welches in breiten Bevölkerungsschichten Anklang fand. Das Geschehen beförderte die Entstehung des Begriffes „Justizmord", der seither für jede Form von Mord im Namen staatlicher Willkür gebraucht wird. Eine breite Rezeption widerfuhr dem „Göldi-Handel" durch den 1982 publizierten Roman von Eveline Hasler. 2007 wurde in Mollis das Anna-Göldi-Museum eröffnet, welches sich der Leidensgeschichte der „Letzten Hexe" widmet. Wie sehr das ungerechte Urteil nach wie vor im Selbstbild der Glarner verankert ist, zeigt die offizielle Rehabilitation Anna Göldis im Jahre 2008 oder die Aktivitäten der Anna-Göldi-Stiftung, die seit 2009 alle zwei Jahre einen Menschenrechtpreis verleiht.
La fin dal 18avel tschientaner ha il chantun Glaruna survegnì in trist renum: Dal 1781 ha gì lieu en il chantun in dals ultims process da strias en Europa. Ina premissa per questa tragedia è stà la structura sociala dominada da famiglias oligarchicas ch‘empruvavan da restabilir lur influenza diminuenta cun in cas da dretgira spectacular. Lur agir è vegnì sustegnì d'ina maschaida da superstiziun e da scleriment che ha chattà ina gronda resonanza en la populaziun. Quest eveniment ha gidà a sviluppar la noziun dal «omicidi giudizial» che vegn duvrada dapi lura per mintga furma d'in omicidi en num dal despotissem. Ina vasta recepziun ha quest «affar Göldi» cuntanschì cun la publicaziun dal roman dad Eveline Hasler l'onn 1982. L'onn 2007 è vegnì avert a Mollis il Museum Anna Göldi che sa deditgescha a las tribulaziuns da la «ultima stria». Quant ferm che questa sentenzia malgista è anc adina francada en la conscienza da las Glarunaisas e dals Glarunais mussan la reabilitaziun uffiziala dad Anna Göldi l'onn 2008 u las activitads da la Fundaziun Anna Göldi che onurescha dapi l'onn 2009 mintga dus onns ina persunalitad cun il Premi dals dretgs umans Anna Göldi.
  Uhrencup - Tradizioni v...  
Istituito da imprenditori dell’industria orologiera di Grenchen («Uhrencup» significa letteralmente «coppa degli orologi»), il torneo è solo un esempio dell’influenza esercitata da questo settore industriale sulla vita culturale della città solettese. In realtà, la prima «Uhrencup», già a partecipazione internazionale, fu disputata per celebrare l’inaugurazione della nuova tribuna centrale dello stadio del FC Grenchen.
The Uhrencup in Grenchen is Europe's most traditional club football tournament, and has been in existence since 1962. Founded by representatives of Grenchen's watchmaking industry, the tournament is a testament to the major influence exercised by the industry on the cultural lives of Grenchen's residents. The first Uhrencup, which already featured an international line-up, was held to celebrate the inauguration of the new grandstand at FC Grenchen's Brühl stadium. Thanks to the tournament's resounding success – it attracted some 20,000 spectators – it was repeated the following year, and is still held annually over half a century later, not least thanks to its sponsoring by the watch industry. The Uhrencup is a regular fixture in the Grenchen calendar, enjoying considerable popularity thanks to its friendly atmosphere and raising the town's international profile. For the teams taking part, the tournament is a welcome opportunity to prepare for the upcoming football season.
La coupe horlogère de Granges est le tournoi de football réunissant des équipes de club. Fondé par des représentants de l’industrie horlogère de Grangers, le tournoi est l’illustration de l’influence que la branche a eu sur la vie culturelle des habitants de la ville. La première édition, déjà avec participation étrangère, fut organisée pour inaugurer la nouvelle tribune principale du stade du FC Granges. Le succès populaire (une affluence de près de 20 000 spectateurs) incita à renouveler l’expérience. Et c’est ainsi que le tournoi se déroule depuis un demi-siècle, grâce notamment au sponsoring de l’industrie horlogère. La coupe horlogère figure en bonne place dans l’agenda de la population ; on aime à s’y rendre en raison de l’atmosphère familiale qui prévaut. L’événement donne aussi à la ville la possibilité de se montrer au niveau international, et offre aux équipes participantes une occasion bienvenue de préparer la nouvelle saison.
Der Uhrencup in Grenchen ist heute das älteste Fussballturnier Europas. Er besteht seit 1962. Gegründet von Industriellen aus Grenchens Uhrmacherei ist das Turnier ein Beispiel für den grossen Einfluss, den dieser Industriezweig im kulturellen Leben der Grenchnerinnen und Grenchner ausübt. Anlass für den ersten Uhrencup, der bereits mit internationaler Besetzung stattfand, war die Einweihung der neuen Haupttribüne im Stadion Brühl des FC Grenchen. Aufgrund des durchschlagenden Erfolgs des Turniers mit rund 20'000 Zuschauerinnen und Zuschauern wurde eine Weiterführung gefordert. Diese dauert nun schon fünfzig Jahre an, was unter anderem durch Sponsoren aus der Uhrenindustrie möglich gemacht wurde. Der Uhrencup ist ein fester Termin in der Jahresagenda der Grenchner Bevölkerung geworden, wird aufgrund seiner familiären Atmosphäre gern besucht und bietet der Stadt die Möglichkeit, international wahrgenommen zu werden. Für die teilnehmenden Mannschaften wiederum ist das Turnier ein willkommener Anlass zur Vorbereitung der neuen Saison.
Il «Uhrencup» a Grenchen è il turnier europeic da ballape per squadras d'uniun che ha la tradiziun la pli lunga. El exista dapi l'onn 1962. Fundà d'industrials da las fabricas d'uras da Grenchen è quest turnier in exempel per la gronda influenza che quel sectur industrial ha sin la vita culturala da Grenchen. Il motiv per l'emprim «Uhrencup» – che ha gia gì lieu cun participaziun internaziunala – è stada l'inauguraziun da la tribuna principala nova en il stadion Brühl dal FC Grenchen. Suenter il grond success dal turnier cun var 20'000 aspectaturas ed aspectaturs è vegnida pretendida ina cuntinuaziun. Quella dura ussa gia passa in mez tschientaner, betg l’ultim er grazia al sponsoring da l'industria d'uras. Il «Uhrencup» è daventà in termin fix en l'agenda annuala da la populaziun da Grenchen, in’occurrenza che vegn frequentada gugent pervi da sia atmosfera famigliara e che porscha a la citad la pussaivladad da vegnir recepida internaziunalmain. Per las squadras che sa participeschan è quest turnier ultra da quai ina buna occasiun per preparar la nova stagiun.
  Industria della seta di...  
Quella della seta fu la principale industria manifatturiera del Cantone dal 1840 al 1900, che portò Zurigo negli anni 1850 e 1860 ad essere il secondo produttore mondiale di tessuti in seta, rinomato internazionalmente sia per il taffetà nero sia per i filtri per setacciare la farina.
The textile industry, and in particular the silk industry, has been instrumental to the historical development of the Canton of Zurich. Established as early as the 14th century, the industry enjoyed a boom in the 17th century, and in the 19th century silk factories sprang up in rural areas, particularly on the left bank of the Lake of Zurich. From 1840 to 1900 the trade was the most important processing industry in the Canton of Zurich. In the 1850s and 1860s Zurich grew into the second largest silk producer in the world, famous all over the globe for black taffeta and bolting cloths for sifting flour. After 1930 the textile industry began a steady decline, and many silk companies closed their businesses. In 2011 there were only two silk weaving companies left in Switzerland, both Zurich firms (Gessner AG and Weisbrod-Zürrer AG). Indirectly, the silk industry still contributes to the economy through the buildings it occupied and the companies that grew from it such as banks, property companies and machinery plants. A few years ago efforts began to draw attention to the importance of the Zurich silk industry and to ensuring that the remaining textile archives are properly stored.
L’industrie textile, et notamment l’industrie de la soie, joue un rôle majeur dans l’histoire du canton de Zurich. L’industrie de la soie est particulièrement importante. Elle est déjà établie au 14e siècle et connaît son premier essor au 17e. Au 19e siècle, plusieurs fabriques de soie sont construites à la campagne, principalement sur la rive gauche du lac de Zurich. De 1840 à 1900, le travail de la soie était la plus importante des industries de transformation du canton. Dans les années 1850 et 1860, Zurich devient le deuxième plus gros producteur au monde d’étoffe de soie ; son taffetas noir et son étamine servant à tamiser la farine ont une renommée mondiale. Après 1930, l’industrie du textile perd du terrain. Beaucoup d’entreprises ferment leurs portes. En 2011, Gessner AG et Weisbrod-Zürrer AG étaient les deux dernières fabriques de tissage de soie en Suisse. L’industrie de la soie continue à faire sentir son influence à travers les bâtiments qui sont toujours là et les entreprises qui se sont développées dans son sillage comme les banques, les sociétés immobilières et les fabriques de machines. Depuis quelques années des efforts sont fait pour mettre en valeur l’importance de l’industrie zurichoise de la soie et pour conserver les archives textiles encore existantes.
Die Textilindustrie spielt in der Geschichte des Kantons Zürich eine tragende Rolle. Eine besondere Bedeutung hat die Zürcher Seidenindustrie. Sie ist bereits im 14. Jahrhundert belegt und erlebte im 17. Jahrhundert einen ersten grossen Aufschwung. Im 19. Jahrhundert wurden auf dem Land, vor allem am linken Zürichseeufer, mehrere Seidenfabriken gebaut. Von 1840 bis 1900 war die Seidenindustrie im Kanton Zürich die wichtigste verarbeitende Industrie. In den 1850er und 1860er Jahren gedieh Zürich zum weltweit zweitgrössten Seidenstoffproduzenten, weltberühmt für schwarzen Taft sowie für Beuteltücher zum Sieben von Mehl. Nach 1930 ging die Bedeutung der Textilindustrie stetig zurück. Viele Firmen der Seidenindustrie stellten ihren Betrieb ein. Im Jahr 2011 waren die zwei Zürcher Firmen Gessner AG und Weisbrod-Zürrer AG die letzten beiden Seidenwebereien der Schweiz. Die Seidenindustrie wirkt indirekt durch noch vorhandene Bauten und die aus der Seidenindustrie entstandenen Unternehmen wie Banken, Immobiliengesellschaften und Maschinenfabriken weiter. Seit einigen Jahren sind verschiedene Bestrebungen im Gange, auf die Bedeutung der Zürcher Seidenindustrie aufmerksam zu machen und die noch vorhandenen Textilarchive zu bewahren.
L'industria da textilias è fitg impurtanta en l'istorgia dal chantun Turitg. Ina impurtanza speziala ha l'industria da saida da Turitg. Ella è documentada gia per il 14avel tschientaner ed ha fatg il 17avel tschientaner in emprim grond progress. Il 19avel tschientaner èn vegnidas construidas sin la champagna, cunzunt a la riva sanestra dal Lai da Turitg, pliras fabricas da saida. Da l'onn 1840 fin l'onn 1900 è l'industria da saida stada l'industria elavuranta la pli impurtanta dal chantun Turitg. Ils onns 1850 e 1860 è Turitg sa sviluppà al segund grond producent da taila da saida da l'entir mund. Il taft nair sco er ils satgets da taila per crivlar farina eran da renum mundial. Suenter l'onn 1930 ha l'industria da textilias pers adina pli fitg sia impurtanza. Bleras firmas da l'industria da saida han serrà lur manaschis. L'onn 2011 eran las duas firmas da Turitg Gessner SA e Weisbrod-Zürrer SA las duas ultimas tessarias da saida da la Svizra. L'industria da saida ha anc adina in’influenza indirecta tras edifizis existents e tras interpresas sco bancas, societads d'immobiglias e fabricas da maschinas che derivan oriundamain da l'industria da saida. Dapi intgins onns datti differentas stentas da render attenta la publicitad a l'impurtanza da l'industria da saida da Turitg e da conservar ils archivs da textilias anc existents.
  Töfftreff Hauenstein - ...  
Il raduno di motociclisti dell’Hauenstein esiste dal 1968 e non è più un appuntamento così selvaggio come si temeva un tempo. Nato all’inizio degli anni Sessanta presso il ristorante «Sonne» a Buckten, nel Cantone di Basilea Campagna, fu trasferito all’«Isebähnli» di Trimbach dopo la scomparsa della gerente, nel 1968.
Every Thursday from March to October, several hundred motorbike enthusiasts meet at the 'Isebähnli' restaurant in Trimbach in the canton of Solothurn. The meeting attracts bikers from throughout Switzerland, southern Germany, the Alsace and neighbouring regions of Italy. The 'Restaurant zur Eisenbahn' is transformed into a mecca for bikers, and is likely to be a familiar name for every biker in Switzerland. Over a bratwurst and a cola (beer is rarely ordered), the enthusiasts watch the bikers come and go, chat about bikes and generally have a good time. The Hauenstein bikers' meeting has been in existence since 1968 and is 'no longer as wild as it was once rumoured to be'. It originated in the mid-1960s in the Sonne restaurant in Buckten in the canton of Basel-Landschaft, but after the death of the landlady in 1968 was transferred to the 'Isebähnli' in Trimbach. The release of the film Easy Rider during the Isebähnli's second season sparked an explosion in the popularity of biking and attracted a wave of new visitors to the meeting, a trend which continues to this day.
De la mi-mars à octobre, la concentration de motos d'Hauenstein rassemble tous les jeudis des centaines de passionnés autour du restaurant «Isebähnli» à Trimbach dans le canton de Soleure. Les participants viennent de toute la Suisse, du sud de l'Allemagne, de l'Alsace et des régions frontières de l'Italie. Le « Restaurant du chemin de fer » devient la Mecque de la moto, un lieu de pèlerinage pour tous les motards de Suisse. Avec une saucisse grillée et une canette de coca-cola à la main (les commandes de bière sont rares), on regarde les motos qui viennent et qui repartent, celles qui sont au parking, on discute et on passe du bon temps. La concentration de motos d'Hauenstein existe depuis 1968, elle n'est plus aussi « sauvage » qu'on avait pu le croire un moment. Son origine remonte au début des années 1960, au restaurant « Sonne » à Buckten dans le canton de Bâle-Campagne. Mais après la mort de la tenancière en 1968, la manifestation se déplaça à l'«Isebähnli» de Trimbach. Sorti pendant la deuxième saison, le film «Easy Rider» amena une vague de nouveaux visiteurs. Le flot ne s'est pas tari depuis.
Der Töfftreff Hauenstein ist während der Saison von Mitte März bis Oktober ein donnerstäglicher Treff von mehreren hundert Töff-Begeisterten beim Restaurant "Isebähnli" in Trimbach, Kanton Solothurn. Motoradfahrerinnen und -fahrer aus der ganzen Schweiz, Süddeutschland, dem Elsass und dem grenznahen Italien reisen dafür an. Das "Restaurant zur Eisenbahn" wird in dieser Zeit zum "Töff-Mekka" und ist wohl jedem Töfffahrer in der Schweiz bekannt. Bei Bratwurst und Cola – Bier wird selten bestellt – schaut man den eintreffenden und ausfahrenden Motorrädern zu, beäugt die parkierten, fachsimpelt und verbringt eine gute Zeit. Der Töff-Treff Hauenstein existiert seit 1968 und ist "nicht mehr ganz so wild, wie einst befürchtet". Er nahm seinen Ursprung Mitte der 1960er Jahre im Restaurant Sonne in Buckten, Kanton Basel-Landschaft, verlagerte sich nach dem Tod der dortigen Wirtin 1968 ins "Isebähnli" in Trimbach. Zur zweiten Saison im Isebähnli erschien der Film "Easy Rider". Dies war eine Initialzündung und führte zu einer grossen Welle neuer Besucher im «Isebähnli». Der Besucherstrom hält bis heute an.
Durant la stagiun – da mez mars fin l'october – è la scuntrada da motos da Hauenstein in inscunter da pliras tschients persunas entusiasmadas per motos, che ha lieu mintga gievgia tar il restaurant «Isebähnli» a Trimbach en il chantun Soloturn. Motociclists arrivan natiers da tut la Svizra, da la Germania dal sid, da l'Alsazia e da las parts da l'Italia damanaivlas dal cunfin svizzer. Durant quest temp daventa il «Restaurant zur Eisenbahn» in «Mecca» per motos e bain mintga motociclist en Svizra enconuscha questa ustaria. Cun liongias da brassar e cola – biera vegn empustada mo darar – vegnan contempladas las motos ch’arrivan e partan ed examinadas las maschinas parcadas, vegni discurrì davart motos e passentà in temp patgific en cumpagnia. La scuntrada da motos da Hauenstein exista dapi l'onn 1968 e n'è «betg pli uschè selvadia sco quai ch'ins temeva ina giada». Naschida è ella mez dals onns 1960 en il restaurant «Sonne» a Buckten, chantun Basilea-Champagna. Suenter la mort da l'ustiera da la «Sonne» l'onn 1968 è l'inscunter vegnì spustà al «Isebähnli» a Trimbach. Sin la segunda stagiun en il «Isebähnli» è cumparì il film «Easy Rider». Quai ha mess ad ir la scuntrada da motos per propi e rotschas da novs visitaders èn vegnids en il «Isebähnli» – ina tendenza ch'è sa mantegnida fin oz.
  Le Abbadie vodesi - Tra...  
I premi, il più delle volte vasellame in peltro accompagnato da una rosa, sono la ricompensa per i migliori tiratori, mentre gli altri beneficiano di questo momento privilegiato della comunità. Le prime abbadie o società risalgono al Medioevo, la più antica fu creata nel 1381.
In the canton of Vaud, it is possible to be in charge of an “abbey” without having anything to do with the Church, since this is the title given to the heads of the canton’s 183 shooting societies. The term “abbey” denotes both these societies and the popular festivals centred on shooting competitions that are open to highly skilled marksmen and absolute beginners alike, where the wine flows freely. These four-day events are held between May and September and also include a procession, a banquet or even a ball. The streets are festooned with flowers for the occasion – some real, some made of paper. Prizes – very often a pewter cup and a rose – are awarded to the best shooters, while everyone else enjoys the convivial atmosphere. The first “abbeys” date back to the Middle Ages, with the oldest founded in 1381. Their competitions were known as “parrot shoots” because the object was to dislodge a coloured parrot made of wood, straw and cloth that was fixed to a perch 50 m above the ground. The societies, set up by the Counts of Savoy, originally performed paramilitary functions as well, such as maintaining public order and territorial defence. It was not until the 19th and 20th centuries that their role was re-examined and they were transformed into a peaceful sporting competition that has as much to do with camaraderie as it does with patriotism.
Dans le canton de Vaud, on peut être « Abbé-président » sans aucun lien avec l'Eglise... pour autant que l'on prenne la tête de l'une des 183 confréries de tireurs du canton ! En terres vaudoises, les « abbayes » font en effet aussi bien référence à des confréries qu'à des concours de tir auxquels peuvent participer les plus entraînés comme les purs néophytes, concours qui prennent place dans de grandes fêtes populaires où le vin coule à flot. Ces fêtes se déroulent sur un à quatre jours, entre mai et septembre, et donnent aussi lieu à un cortège, un banquet et un bal. Le tout dans des rues décorées par une débauche de fleurs, que celles-ci soient vraies ou faites de papier. Une distribution de prix - très souvent de la vaisselle en étain accompagnée d'une rose - récompense les meilleurs tireurs, tandis que les autres profitent de ce moment privilégié en communauté. Les premières abbayes-sociétés remontent au Moyen Age, la plus ancienne encore active à ce jour ayant été créée en 1381. On parlait alors de « tir au Pagegai », puisqu'il fallait faire tomber un perroquet coloré fait de bois, de paille et de tissu, fiché au sommet d'une perche d'une cinquantaine de mètres. Ces sociétés, mises en place par les comtes de Savoie, exerçaient alors aussi des fonctions paramilitaires, telles le maintien de l'ordre public et la défense des terres. Ce n'est qu'aux XIXe et XXe siècles que leur rôle sera remis en question, les transformant en une compétition sportive et pacifique qui se veut aussi fraternelle que patriotique.
Im Kanton Waadt kann man "Abteipräsident" ("Abbé-président") werden, ohne etwas mit der Kirche zu tun zu haben – sofern man nämlich Präsident einer der 183 Schützenvereine wird. Die Waadtländer «Abteien» sind in Wahrheit Bruderschaften und gleichzeitig auch grosse Volksfeste mit Schiesswettkämpfen, an denen neben fortgeschrittenen Schützen auch vollkommene Neulinge teilnehmen können und an denen der Wein stets reichlich fliesst. Die Feste dauern jeweils vier Tage und finden zwischen Mai und September statt. Meist gibt es dazu einen Umzug, ein Bankett oder auch einen Schützenball. Die Strassen werden festlich pompös geschmückt mit echten oder aus Papier gefalteten Blumen. An der Preisverleihung werden die besten Schützen oft mit Zinngeschirr und einer Rose prämiert, die anderen Teilnehmenden geniessen die Geselligkeit. Die ersten Abteibruderschaften entstanden im späten Mittelalter, die älteste wurde 1381 gegründet. Damals sprach man von Papageienschiessen ("Tir au Papegai"), denn geschossen wurde tatsächlich auf einen farbigen Papagei aus Holz, Stroh oder Stoff, der in etwa fünfzig Metern Entfernung auf einem Stab montiert wurde. Die von den Grafen von Savoyen ins Leben gerufenen Abteien erfüllten in jener Zeit auch paramilitärische Funktionen, zum Beispiel die Aufrechterhaltung der öffentlichen Ordnung und die Verteidigung der Felder. Erst im 19. und 20. Jahrhundert wurde diese Rolle in Frage gestellt und in der Folge wurden die Abteien mehr und mehr zu friedlichen Sportwettkämpfen mit einem brüderlich-patriotischen Hintergrund.
En il chantun Vad pon ins daventar president d'abazia («Abbé-président») senza ch'ins ha da far insatge cun la baselgia – sch'ins è numnadamain president d'ina da las 183 uniuns da tiradurs. Las abazias vadaisas èn numnadamain confraternitads che organiseschan grondas festas popularas cun concurrenzas da tir. Ultra da tiradurs avanzads pon sa participar a questas festas er purs principiants. Questas festas nua ch'il vin cula en abundanza duran mintgamai quatter dis ed han lieu tranter matg e settember. Per il solit vegn organisà in cortegi, in banchet u in bal da tiradurs. Las vias vegnan decoradas en moda pumpusa e festiva cun dretgas fluras u cun fluras faudadas da palpiri. A la surdada dals premis vegnan ils megliers tiradurs savens premiads cun vaschella da zin e cun ina rosa, ils auters participants giaudan la cumpagnia. Las emprimas confraternitads d'abazia èn vegnidas fundadas dal temp autmedieval, la pli veglia datescha da l'onn 1381. Lezza giada discurrivan ins dal tir da papagagl («Tir au Papegai»). Ins sajettava numnadamain propi sin in papagagl giagl da lain, da strom u da taila che vegniva montà sin in fist en ina distanza da var 50 meters. Las abazias, stgaffidas dals conts da Savoia, ademplivan da quel temp er funcziuns paramilitaras, per exempel da mantegnair l'urden public e da defender ils champs. Pir il 19avel e 20avel tschientaner è questa rolla vegnida messa en dumonda e silsuenter èn las abazias daventadas concurrenzas da sport vi e pli paschaivlas per celebrar la fraternitad ed il patriotissem.
  Miti di liberazione - T...  
Gli storici della materia concordano oggi sul fatto che, nei numerosi patti di alleanza stipulati nel Duecento nella Svizzera centrale, l’elemento fondamentale fu la salvaguardia della pace e non tanto la lotta per la libertà.
The narrative of the struggle for liberation in Central Switzerland is first found in a complete form in the White Book of Sarnen, which was compiled around the year 1470. Thanks to the national historiography of the 19th and 20th centuries, this narrative was not only popularised throughout Switzerland, but developed into an almost unquestionable truth from an emotional and intellectual perspective. Over the course of the last fifty years, however, cracks have started to appear in the mythology of liberation. Today’s historians agree that the numerous alliances seen in Central Switzerland in the 13th century were formed mostly for peacekeeping purposes and not in the pursuit of freedom. Despite this, the idea of a historical struggle for liberation persists in the collective memory. And even if the school curriculum plays a much lesser role in perpetuating these mythological narratives than it did in the past, many inhabitants of Central Switzerland still retain a political and cultural self-perception that is distinguished by a particularly pronounced and historically substantiated love of freedom, a desire for independence and a readiness for self-defence. Conversely, these notions have doubtless also served to influence the reality. They are reinforced by rituals that are still firmly anchored in popular tradition, such as battle commemorations (Morgarten, Sempach) and historical shooting festivals (Allweg, Entlebuch, Morgarten, Rütli and Sempach).
Les éléments constitutifs des récits des guerres menées pour la libération des régions de Suisse centrale se retrouvent sous la forme que nous leur connaissons dans le Livre blanc de Sarnen, conçu vers 1470. En les popularisant, l'historiographie du 19e et du 20e siècle a aussi en quelque sorte dressé des barrières émotionnelles et intellectuelles qui dissuadent de les examiner. Toutefois, pendant le dernier demi-siècle, cette mythologie s'est lézardée. Les historiens actuels s'accordent sur le fait que les nombreux pactes d'alliance conclus au 13e siècle en Suisse centrale ne traduisaient pas tant une aspiration à la liberté qu'un désir de maintenir la paix. Et pourtant, la mémoire collective a conservé l'idée des luttes historiques de libération. Et quand bien même la tradition de ces différents éléments via l'enseignement obligatoire ne se fait plus de façon aussi exhaustive que par le passé, beaucoup d'habitants de Suisse centrale ont au fond d'eux-mêmes l'idée qu'ils se distinguent par un amour de la liberté, un désir d'indépendance et une volonté de résistance particulièrement marqués. Ces représentations ont sans doute créé des réalités à leur tour. Certaines coutumes comme les commémorations de batailles (Morgarten, Sempach) ou des fêtes de tir (Allweg, Entlebuch, Morgarten, Rütli, Sempach), profondément ancrées dans la population, ont contribué à asseoir ce patrimoine intellectuel particulier.
Das Narrativ der innerschweizerischen Befreiungs(helden)taten wird im Weissen Buch von Sarnen (um 1470) erstmals in voll ausgestalteter Form manifest. Die nationale Geschichtsschreibung des 19. und 20. Jahrhunderts sorgte nicht nur für seine Popularisierung im ganzen Land, sondern auch für seine emotionale wie intellektuelle Unantastbarkeit. Im Verlauf der letzten fünfzig Jahre wurde die Befreiungsmythologie brüchig. Fachhistorikerinnen und -historiker sind sich heute einig, dass es bei den zahlreichen Bundsschliessungen des 13. Jahrhunderts in der Innerschweiz vor allem um Friedenswahrung ging, und nicht um ein – später erfolgreich hineininterpretiertes – Freiheitsstreben. Dennoch ist die Idee der historischen Befreiungskämpfe im kollektiven Gedächtnis haften geblieben. Auch wenn die Tradierung der Mythologeme über den obligatorischen Schulstoff im Vergleich zu früher nur noch sehr lückenhaft von statten geht, hält sich im politischen und kulturellen Selbstverständnis vieler Zentralschweizerinnen und Zentralschweizer die Vorstellung, man zeichne sich durch besonders ausgeprägte, historisch verbürgte Freiheitsliebe, Unabhängigkeitswillen und Wehrhaftigkeit aus. Zweifellos haben diese Vorstellungen selbst wieder Realitäten geschaffen. Zur Verfestigung des einschlägigen Gedankenguts tragen bis heute in der Bevölkerung verankerte Brauchrituale wie Schlachtjahrzeiten (Morgarten, Sempach) oder historische Feldschiessen (Allweg, Entlebuch, Morgarten, Rütli, Sempach) bei.
Il raquint cumplessiv da las acziuns da liberaziun en Svizra centrala sa manifestescha per l'emprima giada en il cudesch alv da Sarnen che datescha dal 1470. L'istoriografia naziunala dal 19avel e 20avel tschientaner n'ha betg mo procurà per la popularisaziun da questa tradiziun en tut il pajais, mabain er per sia forza emoziunala ed intellectuala. En il decurs dals ultims 50 onns è la mitologia da la liberaziun ida en decadenza. Istorichers spezialisads èn oz perina che las numerusas allianzas ch'èn vegnidas fatgas en il 13avel tschientaner en la Svizra centrala avevan cunzunt la finamira da mantegnair la pasch e betg da cuntanscher la libertad. Tuttina è l'idea dals cumbats eroics per la liberaziun restada francada en la memoria collectiva. Ed er sche la tradiziun dals mitus ha lieu en scola mo pli per part en congual cun pli baud, sa mantegna en l'identitad politica e culturala da blers abitants da la Svizra centrala l'idea che l'amur per la libertad, la voluntad d'independenza e da la prontadad da sa defender sajan elements caracteristics da lur esser ed er che questas caracteristicas sajan preschentas e cumprovadas istoricamain. Senza dubi han questas ideas puspè stgaffì novas realitads. Fin oz vegnan per exempel celebradas tradiziuns fitg popularas per rinforzar questas ideas sco commemoraziuns da battaglias (Morgarten, Sempach) u tirs champesters istorics (Allweg, Entlebuch, Morgarten, Rütli, Sempach).