|
|
Քաղաքականության մեջ լիբերալիզմ նշանակում է այնպիսի քաղաքական կարգապահության ստեղծում, որն առավելագույնս պաշտպանում է յուրաքանչյուր անձնավորության ազատությունը և նրանց հավասարությունը օրենքի առջև, այսինքն՝ օրենքի գերակայությունը:
|
|
|
The key values of liberalism are personal liberty and equality. Historically, it arouse from the negation of the feudal system which recognized liberty only as the privilege of certain social strata (aristocracy) and considered equality of individuals before the law unacceptable. In politics liberalism means creating such a political order which defends, to the maximum possible extent, the liberty of each individual and their equality before the law, i.e. the rule of law. The latter implies the restriction of not only an ordinary citizen, but the government too: it exercises its authority only within the boundaries established by the constitution. In economy, liberalism defends the system built upon free entrepreneurship, in which private property is protected and private initiative encouraged. In socio-cultural terms, liberalism is associated with tolerance towards various religions, cultures, attitudes and lifestyles. In the modern world liberal principles are usually (though not always) combined with democracy, in other words with a political regime where the government is accountable to the citizens.
|
|
|
ლიბერალიზმის ძირითადი ღირებულებებია პიროვნების თავისუფლება და თანასწორობა. ისტორიულად, ის ფეოდალური სისტემის უარყოფიდან ამოიზარდა, რომელიც თავისუფლებას მხოლოდ ცალკეული სოციალური ფენების (არისტოკრატიის) პრივილეგიად აღიარებდა და დაუშვებლად მიიჩნევდა ადამიანთა თანასწორობას კანონის წინაშე. პოლიტიკაში ლიბერალიზმი ნიშნავს ისეთი პოლიტიკური წესრიგის შექმნას, რომელიც მაქსიმალურად იცავს თითოეული პიროვნების თავისუფლებას და მათ თანასწორობას კანონის წინაშე, ანუ კანონის უზენაესობას. ეს უკანასკნელი გულისხმობს არა მხოლოდ რიგით მოქალაქეთა, არამედ ხელისუფლების შეზღუდვას: ის მხოლოდ კონსტიტუციით დადგენილ საზღვრებში ახორციელებს თავის უფლებამოსილებას. ეკონომიკაში, ლიბერალიზმი იცავს თავისუფალ მეწარმეობაზე აგებულ სისტემას, რომელშიც დაცულია კერძო საკუთრება და გასაქანი ეძლევა კერძო ინიციატივას. სოციალურ-კულტურულ სფეროში, ლიბერალიზმი ასოცირდება შემწყნარებლობასთან სხვადასხვა რელიგიის, კულტურის, გემოვნების და ცხოვრების სტილის მიმართ. თანამედროვე სამყაროში ლიბერალური პრინციპები როგორც წესი (თუმცა არა ყოველთვის) შერწყმულია დემოკრატიასთან, ანუ პოლიტიკურ რეჟიმთან, სადაც ხელისუფლება ანგარიშვალდებულია მოქალაქეების წინაშე.
|
|
|
Liberlaizmin əsas dəyərləri fərdi azadlıq və bərabərlikdir. Tarixən, o azadlığı yalnız ayrı-ayrı sosial təbəqələrin (aristokratiyanın) imtiyazı kimi qəbul edərək insanların qanun qarşısında bərabərliyini imkansız hesab edən feodal sisteminin inkarından böyüdü.Siyasətdə liberalizm hər bir fərdin azadlığını və qanun qarşısında bərabərliyini, yəni qanunun aliliyini maksimal dərəcədə qoruyacaq bir siyasi qayda-qanunun yaradılması deməkdir. Bu sonuncu sadəcə sadə vətəndaşları deyil, həmçinin hakimiyyətin məhdudlaşdırılmasını da nəzərdə tutur:o sadəcə konstitusiya ilə müəyyən olunmuş sərhədlərdə öz səlahiyyətlərini həyata keçirir. İqtisadiyyatda liberalizm özəl mülkiyyətin mühafizə olunduğu və özəl təşəbbüslərə təkan verən azad istehsalat üzərində qurulmuş sistemi mühafizə edir. Sosial-mədəni sahədə, liberalizm ayrı-ayrı dinlərə, mədəniyyətlərə, zövqlərə və yaşayış stilinə qarşı tolerantlıq və xoşgörü ilə əlaqələndirilir. Müasir dünyada liberal prinsiplər bir qayda olaraq (lakin hər zaman deyil) demokratiya ilə, yəni hakimiyyətin vətəndaşlar qarşısında məsuliyyət daşıdığı siyasi rejimlə birləşdirlir.
|
