|
Le théâtre amateur est répandu dans toute la Suisse centrale et bien implanté dans la société. Dans la moitié des cantons (Nidwald, Obwald, Zoug), il y a plus de sociétés de théâtre que de communes ; les autres ont aussi un nombre exceptionnellement élevé de troupes de théâtre amateurs.
|
|
Das von Laien ausgeübte Theaterspiel ist in der ganzen Zentralschweiz verbreitet und gesellschaftlich stark verankert. In der Hälfte der Kantone gibt es mehr Theatergesellschaften als Gemeinden (Nidwalden, Obwalden, Zug); und auch die restlichen Kantone verfügen über ausserordentlich hohe Quoten. Die Szene zeichnet sich aber nicht nur durch Quantität, sondern auch durch Qualität aus. In vielen Dörfern und Städtchen spielen hervorragende Gruppierungen, deren Produktionen weit über die eigenen Gemeindegrenzen hinaus Beachtung finden. Für die Proben zu einem Stück, die Gestaltung der Kulissen oder die Organisation eines Rahmenprogramms betreiben die Beteiligten oft einen zeitlichen Aufwand, der professionellen Inszenierungen nahe kommt. Einzelne Bühnen entwickelten sich mit der Zeit zu eigentlichen Theaterinstitutionen mit überregionalem Renommee, so beispielsweise das «Japanesenspiel» in Schwyz (seit 1857), die «Tell-Spiele» in Altdorf (seit 1899) oder das «Einsiedler Welttheater» (seit 1924). Geprägt ist die Zentralschweizer Theatertradition von der katholischen Kultur des Inszenierens. Religiöse Festspiele wurden schon in der Frühen Neuzeit im grossen Stil aufgeführt. Ab dem 19. Jahrhundert fand die Lust am Spiel eine Institutionalisierung in Theatergesellschaften. Heute besteht ein lebhaftes Neben- und Miteinander verschiedener Sparten wie dem Volksschwank, dem Freilichtspiel, dem Fasnachtsspiel, dem Operettentheater oder dem anspruchsvollen Amateurtheater.
|
|
Gli spettacoli teatrali realizzati dai dilettanti sono diffusi in tutta la Svizzera centrale e assai radicati a livello sociale. In metà dei Cantoni ci sono più compagnie teatrali che Comuni (Nidvaldo, Obvaldo, Zugo) e anche nei restanti Cantoni la densità è assai elevata. La scena non eccelle però solo per la quantità, ma anche per la qualità. In molti villaggi e cittadine si esibiscono straordinari gruppi teatrali le cui produzioni godono di notevole considerazione ben di là dei confini comunali. Le prove, l’installazione delle quinte e l’organizzazione di manifestazioni collaterali spesso richiedono ai partecipanti un dispendio di tempo analogo a quello richiesto da uno spettacolo professionale. Con il tempo, singoli teatri sono diventati vere e proprie istituzioni, che vantano una notorietà sovraregionale, com’è il caso del «Japanesenspiel» di Svitto (dal 1857), dei «Tell-Spiele» di Altdorf (dal 1899) e dell'«Einsiedler Welttheater» (dal 1924). La tradizione teatrale della Svizzera centrale è segnata dalla cultura cattolica della messinscena. Le rappresentazioni religiose sono state inscenate in grande stile già agli esordi dell’età moderna. Dall’Ottocento, il gusto per il teatro è stato istituzionalizzato nelle società teatrali. Oggi si osserva una vivace coesistenza e interazione dei diversi stili, come il «Volksschwank», il teatro all’aperto, gli spettacoli carnevaleschi, il teatro dell’operetta e il teatro di dilettanti più ambizioso.
|
|
Il teater giugà da laics è derasà en tut la Svizra centrala ed è francà fermamain en la societad. La mesadad dals chantuns ha dapli societads da teater che vischnancas (Sutsilvania, Sursilvania, Zug) ed er ils ulteriurs chantuns han quotas fitg autas. Ma la scena n'è betg mo caracterisada da quantitad, mabain er da qualitad. En blers vitgs ed en numerusas citadinas preschentan gruppaziuns excellentas producziuns che vegnan stimadas lunsch suror ils cunfins da l'atgna vischnanca. Per exercitar in toc, per crear las culissas u per organisar in program accumpagnant impundan ils participads bunamain tant temp sco quai ch'i vegn investì per inscenaziuns professiunalas. Cun l’ir dal temp èn singulas tribunas sa sviluppadas ad instituziuns da teater da renum surregiunal, uschia per exempel il «Japanesenspiel» a Sviz (dapi l'onn 1857), ils «Tell-Spiele» ad Altdorf (dapi l'onn 1899) u il «Einsiedler Welttheater» (dapi l'onn 1924). La tradiziun da teater da la Svizra centrala è caracterisada da la cultura catolica da l'inscenaziun. Gieus festivs religius vegnivan preschentads en moda pompusa gia durant il temp modern tempriv. A partir dal 19avel tschientaner è il plaschair da giugar teater vegnì instituziunalisà en las societads da teater. En ina scena animada existan oz differentas spartas ina sper l'autra ed ina cun l'autra, sco la burlesca populara, il gieu sut tschiel avert, il teater da tschaiver, il teater d'operetta u il teater pretensius d'amaturs.
|